به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان امور عشایر ایران به نقل از خبرگزاری ها، “ایل سنگسر” بزرگترین ایل عشایری در استان سمنان است و لباس و پوشاک سنتی این ایل دارای تنوع و رنگ‌آمیزی چشم‌نوازی است. حفظ این گنجینه و انتقال آن به نسل‌های بعد امری ضروری است و می‌تواند به معرفی بیش از پیش فرهنگ این منطقه کمک کند.
عشایر سنگسر توجه ویژه ای به فرهنگ، آداب و رسوم، زبان، خوراک و همین‌طور پوشش خود دارند به گونه‌ای که در سال‌های اخیر کژین (پیراهن ابریشمی سوزن‌دوزی شده زنانه)، سرگیرا (چادر بانوان سنگسری)، مکنه (شال بلند شماره‌دوزی‌شده)، چنگوم (زیورآلات نقره‌ای) و کارتی (پوشاک مردانه) در پرونده‌های جداگانه ای در فهرست میراث ناملموس ایران به ثبت رسیده و کارگاه‌های تولید این محصولات دوباره احیا شده است.
مسئول ثبت میراث ناملموس سمنان در این باره می گوید: پوشاک زنان و مردان سنگسری با عناوین کارتی به شماره ۱۳۶۸، مهارت دوخت سنتی کژین شوی (لباس بانوان سنگسری) به شماره ۱۳۶۶، چنگوم‌سازی به شماره ۸۷۹، سرگیرا یا سگیرا به شماره ۸۸۵، مهارت مکنه به شماره ۹۱۳ و مهارت شماره‌دوزی سنگسری به شماره ۹۱۴ در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسیده است.
رستگاران با اشاره به قدمت لباس رنان عشایر سنگسری که شامل “مکنه”، “کژین شوی”، “قردار شوال” و “سرگیرا” است، در مورد جرئیات هر کدام از آنها توضیحاتی داد:
“کژین شوی”،لباس نسبتاً بلند ابریشمی است که عموماً به رنگ قرمز بوده و ویژگی بارز آن هنر سوزن‌دوزی است که در قسمت پایینی دامن و لبه‌های آستین چشم‌نوازی می‌کند و در بیشتر نمونه‌های به‌جامانده عرض قسمت سوزن‌دوزی در حدود ٢۵سانتی‌متر درنظر گرفته شده است. در لباس‌های بلند زنان زرتشتی اطراف یزد و میبد نیز چنین طرح‌هایی مشاهده می‌شود با این تفاوت که رنگ لباس زنان ایل سنگسر (کژین شوی) عموماً قرمز بوده و در مواردی از رنگ‌های زرد و سبز بسیار کمرنگ نیز استفاده شده است.